PROEVE
schrijfwedstrijd NRC
zomer 2020

De eerste keer

Zomer 1981.
Mijn vriendin en ik reden in een Renaultje 5 het tweede deel van onze vakantie in Griekenland in.
We hadden de Meteorakloosters bezocht en zouden doorrijden van Kalabaka onderaan de kloosters, via Trikkala naar Istanbul. Het was augustus en bloedheet. Mijn vriendin reed en ik zat wat te dommelen. Meerijden, daar deden wij niet aan. Je rijdt of je rijdt niet.
Daardoor zag ik niet dat we een smalle brug over een droge rivier naderden. Er hing, zagen we later, een bordje 'wegversmalling' met voorrang voor onze tegenliggers.
Onbekommerd reden wij het bruggetje op, totdat uit het niets een enorme vrachtauto zichtbaar werd die in volle vaart recht vooruit op ons inreed.
Je leest wel dat mensen in zo'n situatie hun hele leven aan hun geestesoog voorbij zien trekken.
Dat is onzin. Daar was helemaal geen tijd voor. Ik dacht alleen: Dat was het dus.
En toen kwam de klap. De vrachtauto was al aan het scharen wegens ontbrekende remmen aan de oplegger en het Vijfje werd als door een reuzenhand (stijlfiguur) opgetild en naar de kant van de weg geworpen waar het in de berm tot stilstand kwam.
Ik deed mijn ogen open. Kennelijk was ik niet dood. Wel voelde ik een snerpende pijn in mijn borst en had ik een hoofdwond.
Naast me hing mijn vriendin over het stuur. Ze bewoog. Dus die was ook niet dood.
Later bleek dat ze me met de vrachtauto in zicht in een reflex met haar rechterarm krachtig in mijn stoel had geduwd, wat twee gekneusde ribben opleverde. De hoofdwond was veroorzaakt door de binnenspiegel, die afgebroken was.

De vrachtauto hoorde heel toepasselijk bij een kermiskonvooi met botsautootjes. Ons Vijfje was voor Nederlandse begrippen total loss, maar niet voor Griekse. Na allerlei avonturen met vriendelijke Grieken, ontsnapping uit het ziekenhuis, de kermisbaas die mokkend de garagerekening betaalde, uit eten met de garagehouder en zijn vrienden, reden we terug naar het noorden. Istanbul konden we wel vergeten. Ons Vijfje had ondanks de reparatie toch de vorm van een wybertje gekregen.

We bereikten veilig het vertrouwde Nederland. Een paar weken later smolt de centrale kabelboom in zijn geheel weg, wat gerepareerd werd door mijn huisanalfabeet die de auto vervolgens doorverkocht aan een oude verpleegster. Maar dat is een ander verhaal.

Een paar jaar later werd eindelijk mijn oude diepgevoelde wens - motorrijden - ingelost.
Die periode heeft bijna dertig jaar geduurd, de mooiste tijd van mijn leven.
Na een poosje ben ik opgehouden met tellen hoe vaak ik aan de dood ontsnapt ben. Ook telde ik de dode motorrijders niet meer die ik gekend had.

Maar die eerste keer nemen ze me nooit meer af.

CODA
O, er moest grind in, las ik. Dan moet ik toch de motorrit in 1987 vermelden met mijn 14-jarige zoon achterop, door de Cascades in de staat Washington. Het was bloedstollender, omdat het langer duurde, zeker wel een volle minuut. Er was aangegeven dat er wegwerkzaamheden aankwamen, bestaande uit een dikke laag grind die er door het verkeer moest worden ingereden. Ik minderde vaart. Na een paar honderd meter werd de weg weer asfalt. Ik gaf gas. Na een flauwe bocht doemde er een nieuw stuk met grind vlak voor me op. Ik reed 100 kilometer per uur en moest zorgvuldig geen gas gevend en niet remmend bijna tot stilstand komen. Toen had ik wél ruimschoots de tijd om de dood onder ogen te zien en me voor te stellen hoe er honderden steentjes uit ons gepeld moesten worden.

- ca. 588 woorden

OPEN BRIEF AAN PHILIP HUFF

- een aanzet -

Philip, jongen, je bent een mietje. Een verwend, zeikerig flapdrolletje.
Zoo, de toon is gezet.
Maar laat ik bij het begin beginnen.
Je bent in Naarden geboren. Dat is toch een beetje de Goudkust van Nederland. Die gouden lepel in je bek weerhoudt je ervan om goed na te denken, of hoogstens categorisch.
Toen je een jaar of drie was, heb ik even in tweellingdorp Bussum gewoond, waar ik anderhalf jaar later gillen uit wegvluchtte. Zoveel kak op een hoop had ik zelfs in mijn formatieve jaren in Den haag nog nooit bij elkaar gezien.

Je hebt geschiedenis gestudeerd, waarvan je weinig hebt opgestoken. En wijsbegeerte, wat je op het niveau van Eva Vlaardingerbroek heeft gebracht.
Dat je ook gedeeltelijk in New York woont, maag een miniem lichtpuntje heten, al is de w8ijk wel belangrijk. Het meest begeerd zijn straten met een naam op de zuidwestpunt van Manhattan.

Je sleurt een hele generatie door het slijk.
Als ik hetzelfde zou doen als jij, zou ik de millennials (en jou) het gedrag van Klaas Dijkhoff voor de voeten kunnen werpen, maar dat doe ik natuurlijk niet. Hij vertoont alleen natuurlijk VVD-gedrag: graaien, graaien, graaien. (Alle generatoies.)

Dat generatiedenken is kul, uitgevonden door een werkloze socioloog.
Zo bezien hoor ik tot de verloren generatie (er zijn méér claims) die in de Tweede Wereldoorlog verwekt is.
De kinderen die in 1940-'45 puber waren, kunnen ook een beroep op die naam doen, overigens.
Maar goed, wij wisten niet waarom en waartoe wij geboren waren. En dat heeft nog heel lang geduurd.

Ik groeide op in een land waar het bordje 'Onbewoonbaar verklaarde woning' het meest voorkwam. En anders waren er helemaal geen woningen meer, zoals de landjes die de tankgracht, onderdeel van de Atlantikwall, waar we wel fijn konden spelen.

Een huis had één kachel, in de woonkamer, op peperdure kolen gestookt.
In de rest van de kamers stonden 's winters de ijsbloemen op de ruiten. De lakens waren soms stijf bevroren.
De was werd op maandag gedaan, met de hand. Het hele huis stonk naar de weeë geur van de kookwas.
Het enige lichtpuntje, eens in de twee weken op maandag in de winter, was de Familie Doorsnee, een VARA-radioserie.

Nieuwe wanten voor op de fiets naar school kreeg je pas met Sinterklaas, hoe koud het daarvóór ook was.

Je was nog niet geboren, maar ik heb je ouders behoed voor een leven onder de Russische inval. Voor één gulden vijfenzeventig cent per dag gedurende anderhalf jaar. Compensatie daarvoor heb ik nog steeds niet gekregen. Overigens heb ik die Russen tegen kunnen houden als klaroenblazer-instructeur en plaatsvervangend tambour-maître van het vlak daarna opgeheven Tamboerkorps der Intendance, die ook niet meer bestaat.

- 't Gaat nog verder, maar eerst moet er gegeten worden.